636
140 гадоў з дня нараджэння Якуба Коласа
3 лістапада споўнілася 140 гадоў з дня нараджэння класіка беларускай літаратуры Якуба Коласа. У школьных падручніках вы, напэўна, не раз блыталі яго з Янкам Купалай. Мы сабралi некалькi цiкавых фактаў, якiя дапамогуць па-іншаму, з чалавечага, а не вучнёўскага пункту гледжання ўбачыць гэту асобу.
У дзяцінстве верыў у тое, што разумее мову жаўранкаў. «…мне здавалася, быццам я разумею ўсё, што сьпявалі гэтыя птушкі. Маё вуха прывыкла адзначаць новыя тоны песень (…) Я памятаю… дзесь у небе (…) кружылася зь песьняю жаваранка (…), прыйшла мне ў галаву думка, што жаваранка просіць у Бога пажару. І мне паказалася, што зь неба стала падаць штось маленькае цёмнае і ўпала каля маіх ног. Я паглядзеў — на зямлі ляжаў яшчэ не патухлы акурак папяросы…»
Быў падобны на мушкецёра Аляксандра Дзюма. Заір Азгур успамінаў: «Перада мной сядзеў чалавек з вусікамі і з эспаньёлкай у такой задумлівай і рамантычнай позе, што мне ён раптам здаўся падобным на аднаго з герояў Аляксандра Дзюма. Не то Партос, не то нехта другі з мушкецёраў».
Быў поўнай супрацьлегласьцю Янку Купалу. Барыс Мікуліч (беларускі пісьменнік, празаік, крытык) адзначаў: «Купала быў поўнай процілегласьцю Якубу Коласу, сабранаму, пэдантычнаму, сухаватаму, дзелавітаму і зьедліва-саркастычнаму. (…) Яны былі ўзаемна пачцівымі: па-сяброўску насьмешлівыя, „добрыя суседзі“, але нам здавалася, што яны ня вельмі моцна адно аднаго любяць». Была ў класікаў творчая рэўнасць ці творчае спаборніцтва - даследчыкі спрачаюцца дагэтуль.
Часта паддаваўся вострым смутным настроям. «Няма сьмеху. Даўно не сьмяяўся. Няма радасьці — нічога не цешыць. Часамі думаю аба ўсім, што напісаў: напісанае як бы чужое для мяне. Няўжо ўсё гэта вынік няяснага прадчуваньня канца?» «Пуста. Вечарам давалі мяса. Я ня ўзяў. Нёс бутлю з півам, але не сваю. Праводзіў Сьвятлану. Не дайшоў да месца, завярнуў дамоў, сказаўшы: „Далей ні кроку!“ Разьвітаўся з новым знаёмым, зірнуўшы на Яго зьверам».
Сам паэт лічыў сваім галоўным творам паэму «Новая зямля». Якая, безумоўна, з'яўляецца вяршыняй творчасці Коласа. Гэтая паэма ўслаўляе чалавека-гаспадарніка, раскрывае яго душэўную прыгажосць, знаёміць чытача з маляўнічымі беларускімі краявідамі. На думку ангельскай паэткі і перакладчыка Веры Рыч «Новую зямлю» неабходна паставіць на адну кніжную паліцу з п'есамі Шэкспіра.
Жонка называла яго «благаняверны». Паэт пісаў у адным з лістоў: «Вядома, мае плятанічныя захапленьні не маглі аставацца незаўважанымі Марыяй Дзьмітрыеўнай. Яна гэта цяжка перажывала, але яна ня ведала, што болей дарагога для мяне чалавека, чым яна, не было і няма на сьвеце і што я быў верны толькі ёй адной»; «Для мяне жанчына — гэта тое самае, што для набожнага хрысьціяніна ікона…»
Не любіў пісаць алоўкам. «…Не люблю я пісаць карандашом. Мне ўсё здаецца, што напісанае карандашом ня мае ні вартасьці, ні цікавасьці».
Зборнік вершаў Якуба Коласа пабываў у космасе. Яго браў з сабой у палёт у 1975 годзе першы беларускі касманаўт Пётр Клімук. Памер выдання - 8,5х7 см, кніга была выпушчана ў 1972 годзе. У кастрычніку 1975-га Пётр Клімук падарыў «зорны» томік Данілу Міцкевічу - сыну Якуба Коласа.
У дзяцінстве верыў у тое, што разумее мову жаўранкаў. «…мне здавалася, быццам я разумею ўсё, што сьпявалі гэтыя птушкі. Маё вуха прывыкла адзначаць новыя тоны песень (…) Я памятаю… дзесь у небе (…) кружылася зь песьняю жаваранка (…), прыйшла мне ў галаву думка, што жаваранка просіць у Бога пажару. І мне паказалася, што зь неба стала падаць штось маленькае цёмнае і ўпала каля маіх ног. Я паглядзеў — на зямлі ляжаў яшчэ не патухлы акурак папяросы…»
Быў падобны на мушкецёра Аляксандра Дзюма. Заір Азгур успамінаў: «Перада мной сядзеў чалавек з вусікамі і з эспаньёлкай у такой задумлівай і рамантычнай позе, што мне ён раптам здаўся падобным на аднаго з герояў Аляксандра Дзюма. Не то Партос, не то нехта другі з мушкецёраў».
Быў поўнай супрацьлегласьцю Янку Купалу. Барыс Мікуліч (беларускі пісьменнік, празаік, крытык) адзначаў: «Купала быў поўнай процілегласьцю Якубу Коласу, сабранаму, пэдантычнаму, сухаватаму, дзелавітаму і зьедліва-саркастычнаму. (…) Яны былі ўзаемна пачцівымі: па-сяброўску насьмешлівыя, „добрыя суседзі“, але нам здавалася, што яны ня вельмі моцна адно аднаго любяць». Была ў класікаў творчая рэўнасць ці творчае спаборніцтва - даследчыкі спрачаюцца дагэтуль.
Часта паддаваўся вострым смутным настроям. «Няма сьмеху. Даўно не сьмяяўся. Няма радасьці — нічога не цешыць. Часамі думаю аба ўсім, што напісаў: напісанае як бы чужое для мяне. Няўжо ўсё гэта вынік няяснага прадчуваньня канца?» «Пуста. Вечарам давалі мяса. Я ня ўзяў. Нёс бутлю з півам, але не сваю. Праводзіў Сьвятлану. Не дайшоў да месца, завярнуў дамоў, сказаўшы: „Далей ні кроку!“ Разьвітаўся з новым знаёмым, зірнуўшы на Яго зьверам».
Сам паэт лічыў сваім галоўным творам паэму «Новая зямля». Якая, безумоўна, з'яўляецца вяршыняй творчасці Коласа. Гэтая паэма ўслаўляе чалавека-гаспадарніка, раскрывае яго душэўную прыгажосць, знаёміць чытача з маляўнічымі беларускімі краявідамі. На думку ангельскай паэткі і перакладчыка Веры Рыч «Новую зямлю» неабходна паставіць на адну кніжную паліцу з п'есамі Шэкспіра.
Жонка называла яго «благаняверны». Паэт пісаў у адным з лістоў: «Вядома, мае плятанічныя захапленьні не маглі аставацца незаўважанымі Марыяй Дзьмітрыеўнай. Яна гэта цяжка перажывала, але яна ня ведала, што болей дарагога для мяне чалавека, чым яна, не было і няма на сьвеце і што я быў верны толькі ёй адной»; «Для мяне жанчына — гэта тое самае, што для набожнага хрысьціяніна ікона…»
Не любіў пісаць алоўкам. «…Не люблю я пісаць карандашом. Мне ўсё здаецца, што напісанае карандашом ня мае ні вартасьці, ні цікавасьці».
Зборнік вершаў Якуба Коласа пабываў у космасе. Яго браў з сабой у палёт у 1975 годзе першы беларускі касманаўт Пётр Клімук. Памер выдання - 8,5х7 см, кніга была выпушчана ў 1972 годзе. У кастрычніку 1975-га Пётр Клімук падарыў «зорны» томік Данілу Міцкевічу - сыну Якуба Коласа.
Правила комментирования
Эти несложные правила помогут Вам получать удовольствие от общения на нашем сайте!
Для того, чтобы посещение нашего сайта и впредь оставалось для Вас приятным, просим неукоснительно соблюдать правила для комментариев:
Сообщение не должно содержать более 2500 знаков (с пробелами)
Языком общения на сайте АиФ является русский язык. В обсуждении Вы можете использовать другие языки, только если уверены, что читатели смогут Вас правильно понять.
В комментариях запрещаются выражения, содержащие ненормативную лексику, унижающие человеческое достоинство, разжигающие межнациональную рознь.
Запрещаются спам, а также реклама любых товаров и услуг, иных ресурсов, СМИ или событий, не относящихся к контексту обсуждения статьи.
Не приветствуются сообщения, не относящиеся к содержанию статьи или к контексту обсуждения.
Давайте будем уважать друг друга и сайт, на который Вы и другие читатели приходят пообщаться и высказать свои мысли. Администрация сайта оставляет за собой право удалять комментарии или часть комментариев, если они не соответствуют данным требованиям.
Редакция оставляет за собой право публикации отдельных комментариев в бумажной версии издания или в виде отдельной статьи на сайте www.aif.ru.
Если у Вас есть вопрос или предложение, отправьте сообщение для администрации сайта.
Закрыть